Sa preken prodhuesit dhe eksportuesit shqiptarë nga taksa e rrugës së Kombit

Prodhuesit kanë dalë kundër pagesës së rrugës Durrës-Kukës, me argumentin se goditen në vlera të konsiderueshme eksportet shqiptare drejt Kosovës. Sekretari i Përgjithshëm i Bashkimit të Prodhuesve, z. Arben Shkodra deklaron për Ekonomix.al se qeveria ka bërë gafa me marrëveshjen koncensionare në dëm të prodhuesve dhe eksportuesve shqiptarë, pasojat e të cilave do t’i ndjejë ekonomia.

Sa preken prodhuesit dhe eksportuesit shqiptarë nga taksa e rrugës së Kombit?

Së pari, më lejoni të qartësoj qëndrimin dhe pozicionin e Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë në këtë situatë kaotike, por edhe problematike në të njëjtën kohë. Si një organizatë, e cila është krijuar për të mbështetur prodhuesit dhe eksportuesit shqiptarë, ne kemi parë me shqetësim situatën e krijuar së fundmi, në lidhje me përplasjet e forta sociale, që ndodhen në rrugën Milot-Morinë, e cila ka sjellë një reagim të fortë, qoftë të qytetarëve, por edhe të sipërmarrjes në vend. Kjo situatë ka krijuar një pakënaqësi sociale të paevitueshme, por edhe vështirësi të shumta për sipërmarrjen prodhuese-eksportuese, sidomos ato që prekin tregun e Kosovës. Sipas nesh, kjo situatë do të mund të evitohej, nëse autoritetet shtetërore do të kishin aplikuar me kohë konsultimin publik, qoftë me qytetarët, por edhe me sipërmarrjen, e cila preket drejtëpërsëdrejti nga aplikimi i përcaktimeve të kontratës koncesionare.

Së dyti, konstatojmë me shqetësim një mungesë profesionalizmi në konceptimin e kontratës koncesionare, pasi përmendet vazhdimisht fjala “taksë”, ndërkohë që kjo vlerë është “tarifë”. Madje, gafa vazhdon edhe më tej, kur kësaj “takse” i shtohet edhe TVSH-ja. Kjo ka sjellë jo pak konfuzion edhe në analizën e ditëve të fundit, nëse është “taksë apo tarifë”. Siç e dimë, taksat në Republikën e Shqipërisë janë të përcaktuara qartazi në ligjin “Për Taksat Kombëtare”.

Së treti, e konsiderojmë të çuditshme sjelljen e qeverisë në lidhje me politikat e saj ekonomike, pasi në njërin krah diskutohen masat per “de-euroizimin” e tregut dhe nga ana tjetër, kjo qeveri harton, nënshkruan dhe implementon kontrata me sipërmarrës vendas në monedhën euro. Kjo sipas nesh, është çoroditëse dhe në vijim, krijon vështirësi për sipërmarrjen prodhuese-eksportuese. Më lejoni t’iu kujtoj për problematikën që vazhdon të sjellë ndryshimi i menjëhershëm i kursit të këmbimit, i cili dëmton rëndë eksportuesit shqiptarë.

Tani për t’iu kthyer pyetjes tuaj se sa preken prodhuesit-eksportuesit me Kosovën dhe rajonin, mund t’iu them, se deklaratat e ministrave të qeverisë se nuk do të ketë asnjë impakt në shkëmbimet tregtare janë krejtesisht të gabuara dhe ndoshta të papërgjegjshme.

Cilët janë sektorët që e ndjejnë më shumë?

Sipas të gjitha të dhënave tona të deritanishme, në fushën e prodhimit, sektorët më të prekur do të jenë: prodhues-eksportuesit e fruta /perimeve, tullave, çimentos, ujit në shishe. Prej më shumë se një muaji kemi marrë sinjale shqetësuese nga anëtarët tanë, sipërmarrje prodhuese-eksportuese, të cilët kishin marrë informacion në rrugë jozyrtare për vlerën që ishte përcaktuar në kontratën koncesionare për mjetet e ndryshme të transportit. Tarifa prej 45 euro për çdo udhëtim vajtje-ardhje për një eksportues, i cili transporton një mall me vlerë mbi 10.000 euro, nuk sjell ndonjë rritje domethënëse të çmimeve, me të cilat konkurrojnë produktet tona në Kosovë, ndërsa për për një eksportues, i cili transporton mallra me vlerë më poshtë se kaq, ndjeshmëria rritet dhe cmimet bëhen më pak konkurruese. Nuk duhet të harrojmë se eksportuesit tanë e kanë kapur dhe dominuar tregun e Kosovës me forcat e veta dhe duke konkurruar fuqishëm me çmime dhe cilësi ndaj produkteve serbe apo maqedonase. Nuk duhet të harrojmë se përveç problemeve të shumta në procesin e prodhimit apo të barrierave në dogana, ato nuk kanë marrë asnjëherë ndonjë ndihmë domethënëse për promovim apo mbështetje nga qeveria për të kapur tregjet e huaja.

Në rastin e produkteve si uji, tullat, çimento apo fruta-perimet, situata kthehet bllokuese, pasi do të ketë një rritje të kostos së produkteve nga 7-12% vetëm me aplikimin e tarifës. Kjo përkthehet me humbjen e menjëhershme të tregut të Kosovës dhe të rajonit për këtë grup produktesh. Disa nga fabrikat e prodhimit kanë impenjuar një kapacitet prodhues prej 30% të dedikuar vetëm për këtë treg dhe mbyllja e saj do të krijonte një precedent edhe në punësimin gjatë muajve në vijim, deri në zëvendësimin e këtij tregu me tregjet e tjera përtej rajonit.

Prodhuesit kanë dalë kundër pagesës së rrugës Durrës-Kukës, me argumentin se goditen në vlera të konsiderueshme eksportet shqiptare drejt Kosovës. Sekretari i Përgjithshëm i Bashkimit të Prodhuesve, z. Arben Shkodra deklaron për Ekonomix.al se qeveria ka bërë gafa me marrëveshjen koncensionare në dëm të prodhuesve dhe eksportuesve shqiptarë, pasojat e të cilave do t’i ndjejë ekonomia.

Sa preken prodhuesit dhe eksportuesit shqiptarë nga taksa e rrugës së Kombit?

Së pari, më lejoni të qartësoj qëndrimin dhe pozicionin e Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë në këtë situatë kaotike, por edhe problematike në të njëjtën kohë. Si një organizatë, e cila është krijuar për të mbështetur prodhuesit dhe eksportuesit shqiptarë, ne kemi parë me shqetësim situatën e krijuar së fundmi, në lidhje me përplasjet e forta sociale, që ndodhen në rrugën Milot-Morinë, e cila ka sjellë një reagim të fortë, qoftë të qytetarëve, por edhe të sipërmarrjes në vend. Kjo situatë ka krijuar një pakënaqësi sociale të paevitueshme, por edhe vështirësi të shumta për sipërmarrjen prodhuese-eksportuese, sidomos ato që prekin tregun e Kosovës. Sipas nesh, kjo situatë do të mund të evitohej, nëse autoritetet shtetërore do të kishin aplikuar me kohë konsultimin publik, qoftë me qytetarët, por edhe me sipërmarrjen, e cila preket drejtëpërsëdrejti nga aplikimi i përcaktimeve të kontratës koncesionare.

Së dyti, konstatojmë me shqetësim një mungesë profesionalizmi në konceptimin e kontratës koncesionare, pasi përmendet vazhdimisht fjala “taksë”, ndërkohë që kjo vlerë është “tarifë”. Madje, gafa vazhdon edhe më tej, kur kësaj “takse” i shtohet edhe TVSH-ja. Kjo ka sjellë jo pak konfuzion edhe në analizën e ditëve të fundit, nëse është “taksë apo tarifë”. Sic e dimë, taksat në Republikën e Shqipërisë janë të përcaktuara qartazi në ligjin “Për Taksat Kombëtare”.

Së treti, e konsiderojmë të cuditshme sjelljen e qeverisë në lidhje me politikat e saj ekonomike, pasi në njërin krah diskutohen masat per “de-euroizimin” e tregut dhe nga ana tjetër, kjoqeveri harton, nënshkruan dhe implementon kontrata me sipërmarrës vendas në monedhën euro. Kjo sipas nesh, është coroditëse dhe në vijim, krijon vështirësi për sipërmarrjen prodhuese-eksportuese. Më lejoni t’iu kujtoj për problematikën që vazhdon të sjellë ndryshimi i menjëhershëm i kursit të këmbimit, i cili dëmton rëndë eksportuesit shqiptarë.

Tani për t’iu kthyer pyetjes tuaj se sa preken prodhuesit-eksportuesit me Kosovën dhe rajonin, mund t’iu them, se deklaratat e ministrave të qeverisë se nuk do të ketë asnjë impakt në shkëmbimet tregtare janë krejtesisht të gabuara dhe ndoshta të papërgjegjshme.

Cilët janë sektorët që e ndjejnë më shumë?

Sipas të gjitha të dhënave tona të deritanishme, në fushën e prodhimit, sektorët më të prekur do të jenë: prodhues-eksportuesit e fruta /perimeve, tullave, cimentos, ujit në shishe. Prej më shumë se një muaji kemi marrë sinjale shqetësuese nga anëtarët tanë, sipërmarrje prodhuese-eksportuese, të cilët kishin marrë informacion në rrugë jozyrtare për vlerën që ishte përcaktuar në kontratën koncesionare për mjetet e ndryshme të transportit. Tarifa prej 45 euro për cdo udhëtim vajtje-ardhje për një eksportues, i cili transporton një mall me vlerë mbi 10.000 euro, nuk sjell ndonjë rritje domethënëse të cmimeve, me të cilat konkurrojnë produktet tona në Kosovë, ndërsa për për një eksportues, i cili transporton mallra me vlerë më poshtë se kaq, ndjeshmëria rritet dhe cmimet bëhen më pak konkurruese. Nuk duhet të harrojmë se eksportuesit tanë e kanë kapur dhe dominuar tregun e Kosovës me forcat e veta dhe duke konkurruar fuqishëm me cmime dhe cilësi ndaj produkteve serbe apo maqedonase. Nuk duhet të harrojmë se përvec problemeve të shumta në procesin e prodhimit apo të barrierave në dogana, ato nuk kanë marrë asnjëherë ndonjë ndihmë domethënëse për promovim apo mbështetje nga qeveria për të kapur tregjet e huaja.

Në rastin e produkteve si uji, tullat, cimento apo fruta-perimet, situata kthehet bllokuese, pasi do të ketë një rritje të kostos së produkteve nga 7-12% vetëm me aplikimin e tarifës. Kjo përkthehet me humbjen e menjëhershme të tregut të Kosovës dhe të rajonit për kët grup produktesh. Disa nga fabrikat e prodhimit kanë impenjuar një kapacitet prodhues prej 30% të dedikuar vetëm për këtë treg dhe mbyllja e saj do të krijonte një precedent edhe në punësimin gjatë muajve në vijim, deri në zëvendësimin e këtij tregu me tregjet e tjera përtej rajonit.

A do të ketë ndikimi edhe tek importet e Kosovës drejt Shqipërisë?

Në lidhje me efektin që do të sjellë në importet e Kosovës në Shqipëri, mund t’iu them se jemi në kontakt të vazhdueshëm me Klubin e Prodhuesve të Kosovës, të cilët janë mjaft të shqetësuar për këtë situatë, por edhe për efektet që do të prodhojë kjo politikë publike tashme e koncesionuar. Sipas tyre, tarifat që do të fillojnë te aplikohen sipas kontratës koncesionare, janë bllokuese për importet e tyre dhe si fillim, do të sillnin rritje të cmimeve dhe më pas, humbje të tregut shqiptar për to. Më lejoni t’iu kujtoj përpjekjet e vazhdueshme që të dy Klubet e Prodhuesve kanë bërë dhe vazhdojnë të bëjnë për krijimin e lehtësirave, qoftë fiskale, tarifore, por edhe procedurale me qëllim rritjen e shkëmbimeve tregtare midis dy vendeve dhe hartimin e një strategjie të përbashkët për t’u qasur ndryshe në Zonën Ekonomike Rajonale.

Në lidhje me efektin që do të sjellë në importet e Kosovës në Shqipëri, mund t’iu them se jemi në kontakt të vazhdueshëm me Klubin e Prodhuesve të Kosovës, të cilët janë mjaft të shqetësuar për këtë situatë, por edhe për efektet që do të prodhojë kjo politikë publike tashme e koncesionuar. Sipas tyre, tarifat që do të fillojnë te aplikohen sipas kontratës koncesionare, janë bllokuese për importet e tyre dhe si fillim, do të sillnin rritje të cmimeve dhe më pas, humbje të tregut shqiptar për to. Më lejoni t’iu kujtoj përpjekjet e vazhdueshme që të dy Klubet e Prodhuesve kanë bërë dhe vazhdojnë të bëjnë për krijimin e lehtësirave, qoftë fiskale, tarifore, por edhe procedurale me qëllim rritjen e shkëmbimeve tregtare midis dy vendeve dhe hartimin e një strategjie të përbashkët për t’u qasur ndryshe në Zonën Ekonomike Rajonale.